مبانی علم رایانه

  تسريع پيشرفت فناوري اطلاعات در عصر سيستم‌هاي رايانه‌اي، تمامي جوامع و ملت‌ها را به سوي استفاده از رايانه و يادگيري اجزا و كاركردهاي آن كشانده است. آموزش و پرورش نيز يكي از مراكزي است كه در اين حوزه بايد فعاليت بيشتري انجام دهد و با تأليف كتاب‌هاي ويژه اين درس، دانش‌آموزان را با سيستم‌هاي جديد آشنا كند.

  براساس همين احساس نياز، نظام آموزشي كشور در دوره‌ي متوسطه‌ي نظري، درس رايانه را براي دانش‌آموزان رشته «رياضي - فيزيك» در پايه سوم متوسطه، برنامه‌ريزي كرده و اين درحالي‌ است كه خلأ ارائه‌ي اين درس در ديگر بخش‌ها و مقاطع سيستم آموزشي احساس مي‌شود.

  فرح نجفي‌جيلاني كارشناس گروه درسي رايانه دفتر برنامه‌ريزي و تأليف كتاب‌هاي درسي درباره تاريخچه اين درس در آموزش و پرورش مي‌گويد: درس رايانه در دوره دبيرستان براي نخستين بار در سال 69 با رويكرد آشناسازي دانش‌آموزان رشته‌ رياضي‌- فيزيك با مباني كامپيوتر و اصول برنامه‌نويسي به جدول دروس دوره متوسطه اضافه شد. مشكلات اجرايي و عدم امكان تجهيز تمامي مدارس به پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني رايانه‌اي در آن دوران، يكي از دلايلي‌ بود كه تنها دانش‌آموزان سال سوم رشته رياضي- فيزيك را مشمول فراگيري اين واحد درسي كرد.

  ويدا ممتحني كارشناس‌مسئول گروه درسي رايانه دفتر برنامه‌ريزي و تأليف كتاب‌هاي درسي نيز در اين‌ باره توضيح مي‌دهد: نخستين كتاب درسي رايانه از سال 71 به‌صورت سراسري در كشور تدريس شد. اين كتاب تنها به مباحث الگوريتم و برنامه‌نويسي مي‌‌پرداخت كه در سال 79 مورد بازنگري قرار گرفت. كتاب جديد مباحثي نظير شبكه، اينترنت، سخت‌افزار و نرم‌افزار را شامل مي‌شد.

  يكي از نقاط مثبت درس رايانه در آموزش و پرورش تأليف «كتاب كار» اين واحد درسي است.

  ممتحني در اين باره مي‌گويد: «كتاب كار» درس رايانه در سال 79 تأليف و در مدارس تدريس شد. سپس در سال 86 با رويكرد جديد بازنگري شد؛ اين كتاب شامل مباحث نرم‌افزارها و سخت‌افزارهاي جديد و زبان برنامه‌نويسي Visual Basic است.

  با توجه به اختلاف سطح مهارتي دانش‌آموزان در سراسر كشور، «كتاب كار» اين درس از سال 86 شامل فعاليت‌هاي كارگاهي و مهارت‌هاي عملي در دو سطح تأليف شد. در اين كتاب، معلمان مي‌توانند با توجه به سطح مهارتي دانش‌آموزان، 14 كارگاه از بين 18 كارگاهي كه طراحي شده را انتخاب كرده و در كارگاه رايانه انجام دهند.

  گروه درسي رايانه تلاش دارد كه در تأليف كتاب‌‌هاي رايانه به مباحث كاربردي توجه ويژه‌اي نشان دهد و خلاقيت دانش‌آموزان را در بخش «الگوريتم و برنامه‌نويسي» افزايش دهد. كتاب كار نيز گام به گام دانش‌آموزان را براي يادگيري مهارت‌هاي رايانه‌اي هدايت مي‌كند.

  با توجه به اين كه امروزه مهارت‌هاي عمومي كار با رايانه نظير نرم‌افزارهاي كاربردي و اينترنت موردنياز دانش‌آموزان همه رشته‌هاي تحصيلي است، بنابراين نياز آموزش رايانه به دانش‌آموزان از سطوح پايين تحصيلي احساس مي‌شود كه در اين راستا راهنماي برنامه‌ آموزش ICT به‌صورت فوق‌برنامه براي تمامي دوره‌هاي تحصيلي مدارس تهيه شده است.

  مهندس «نوروزپور» كارشناس امور رايانه درباره ضرورت آموزش رايانه به دانش‌آموزان، مي‌گويد: امروزه در تمامي منازل يك دستگاه رايانه موجود است و بچه‌ها در سنين ابتدايي زندگي علاقه‌مند به دانستن رايانه‌اند. بنابراين نظام آموزشي بايد در اين باره تدبيري بينديشد تا دانش‌آموزان از مقطع ابتدايي با علم رايانه آشنا شوند و استفاده مفيد از آن را بياموزند.

  ممتحني، كارشناس‌مسئول گروه درسي رايانه دفتر برنامه‌ريزي و تأليف كتاب‌هاي درسي نيز درباره نياز دانش‌آموزان به آموزش رايانه مي‌گويد: با توجه به اين كه دانش‌آموزان تمامي رشته‌هاي تحصيلي به يادگيري مهارت‌هاي كامپيوتري نياز دارند و لازم است اين مهارت‌ها در سال‌هاي تحصيلي بالاتر مورد استفاده قرار گيرد، گروه درسي رايانه در سال 84 پيشنهادي را مبني بر انتقال اين درس به پايه‌هاي پايين‌تر (دست‌كم پايه‌ اول متوسطه) به شوراي عالي آموزش و پرورش ارائه داد. اين پيشنهاد به دليل عدم امكان تغيير در جدول دروس كنوني دوره‌ي متوسطه، به زمان اجراي برنامه‌ درسي ملي موكول شد.

  مهندس نوروز‌پور نيز مي‌گويد: محتواي برنامه درسي رايانه بايد دست‌كم براي سطوح دبيرستان، در سطح مياني ICDL باشد و اين براساس تجربه و نياز دانش‌آموزان تغيير مي‌كند.

  يكي از فعاليت‌هايي كه گروه درسي رايانه دفتر برنامه‌ريزي و تأليف كتاب‌هاي درسي براي به‌روز كردن كتاب درسي رايانه انجام مي‌دهد، راه‌اندازي و به‌روزرساني وب‌سايت گروه مي‌باشد.

  نجفي يادآور مي‌شود: اكنون تمامي مدارس متوسطه مجهز به سايت‌هاي رايانه‌‌اند. بنابراين امكان آموزش اين درس براي دوره‌هاي تحصيلي پايين‌تر نيز فراهم است. وب‌سايت گروه رايانه نيز فعال شده است و معلمان و دانش‌آموزان مي‌توانند از اخبار، مقالات و آموزش‌هاي مورد نياز آن استفاده كنند.

  ممتحني يادآور مي‌شود: يكي از ويژگي‌هاي مثبت اين وب‌سايت، ارائه مطالب تكميلي براي كتاب درسي مباني علم رايانه است. با توجه به اين كه بخشي از مطالب «بيشتر بدانيم» از كتاب درسي مباني علم رايانه براي كاهش حجم كتاب در چاپ 88 حذف شده است، دانش‌آموزان به‌منظور دسترسي به اطلاعات غني‌تر به وب‌سايت گروه به نشاني Http://Computer-dept.talif.sch.ir ارجاع داده مي‌شوند. در اين سايت مطالب درباره موضوعات مختلف درج شده است.

  يكي از مواردي كه بايد براي به‌روز رساني كتاب‌هاي درسي مورد توجه قرار گيرد، نظرات معلمان و دانش‌آموزان است. «سميرا مؤمني» دانش‌آموز سال سوم دبيرستان رشته رياضي- فيزيك، مي‌گويد: كلاس‌ رايانه يكي از جذاب‌ترين كلاس‌هاي درسي و به‌ويژه بخش‌هاي عملي و كارگاه‌ها بسيار مورد پسند دانش‌آموزان است.

  وي با تأكيد بر اين كه درس رايانه بايد از سطوح پايين‌تر جزء مواد درسي قرار بگيرد، مي‌افزايد: با توجه به نياز امروز جوامع براي ارتباط با يكديگر، كار با رايانه و اينترنت يكي از ضروريات بشري ا‌ست كه نبايد تنها به رشته رياضي در مدارس اختصاص يابد.

  همچنين مژگان بني‌اسدي، دانشجوي رشته رياضي محض دانشگاه آزاد اسلامي، با تأكيد بر اهميت گذراندن درس رايانه براي تمامي دانش‌آموزان مي‌گويد: درس رايانه نبايد محدود به دانشجويان رشته رياضي باشد، بلكه تمامي دانش‌آموزان در رشته‌هاي مختلف نياز به دانستن علم رايانه دارند.

  ممتحني مي‌گويد: يكي از معضلاتي كه امروزه در نظام آموزشي مشاهده مي‌شود، عدم برگزاري دوره‌هاي آموزشي ضمن‌خدمت معلمان براي كتاب‌هاي جديدالتأليف است بنابراين معلمان در استان‌هاي مختلف بايد توسط مدرسان آموزش‌ديده، با رويكرد جديد كتاب آشنا شوند.

  وي افزود: امتحانات درس رايانه در دو بخش، 14 نمره كتبي از كتاب و شش نمره مربوط به كار عملي به صورت پروژه، صورت مي‌گيرد.

  امروزه با افزايش نياز جوامع به علم رايانه، علاقه‌مندي دانش‌آموزان به يادگيري آن افزوده شده است. اين نياز بايد توسط مسئولان و كارشناسان كشور پاسخ گفته شود. بنابراين علاوه بر آموزشگاهاي خصوصي رايانه، دفتر تأليف كتاب‌هاي درسي نيز آموزش‌هاي لازم را در تمامي رشته‌ها و پايه‌ها ايجاد كند.

  

  منبع: خبرگزاري كتاب ايران