فروش خدمات دسترسی به اينترنت از طريق كارت‌های حاوی اطلاعات اتصال به شبكه در ايران، شايد يكی از بدعت‌های تاريخ اينترنت باشد. اولين بار AOL كارت‌های 100 ساعته اينترنت را به عنوان كادوی تبليغاتی به برخی از مشتريان خود داد. با اين حال، ارائه خدمات دسترسی از طريق كارت در تمام كشورهای توسعه يافته در حد يك اشانتيون تبليغاتی باقی ماند.
   اما وقتی در تابستان 78 شركت ندا برای نخستين بار با عرضه «كارت اينترنت ندا» يك شيوه تجاری جديد را كليد زد، مديران اين شركت هرگز تصور نمی‌كردند كه پايه‌گذار بدعتی تازه در عرضه خدمات اينترنتی در ايران شده‌اند.

   وضعيت اقتصادی جامعه به علاوه توان مالی طيف كاربران اينترنت كه شامل گروه سنی جوانان و نوجوانان بود، شيوه ارائه خدمات دسترسی به اينترنت از طريق كارت را به سرعت در جامعه تعميم داد.
   به عقيده كارشناسان اقتصادی، يكی از دلايل مهم پذيرش كارت اينترنت امكان، دخالت گروه‌های واسطه در عرضه اين خدمات بود. شركت‌های خدمات دهنده نيز با اين شيوه از گرفتاری‌های بازاريابی و مسائل متعاقب آن خلاص می‌شدند. در طرف ديگر ماجرا، كاربران اينترنتی برخوردار نبودند و ترجيح می‌دادند نيازشان را با پرداخت مبلغ كمی برطرف كنند.
   در نتيجه می‌توان گفت با توجه به وضعيت اقتصاد جامعه، سه عامل مشخص در توسعه و فراگيری كارت اينترنت موثر بودند، رشد ناگهانی تعداد شركت‌های اينترنتی، تمايل واسطه‌گران برای دخالت در بازار اينترنت، و توان پايين مالی طيف سنی كاربران.

مسير يك طرفه اينترنت

   يك كارشناس مسائل اينترنت می‌گويد: «شايد اين تنها راه ممكن برای عبور از مشكلات اقتصادی باشد، اما به طور قطع بهترين راه نيست.»
   وی معتقد است: « تعميم اين شيوه فروش خدمات اينترنتی در ايران باعث شده تا الگوها و روش‌های استاندارد عرضه خدمات اينترنتی در اكثر نقاط جهان رواج دارند در بازار ايران هيچ محلی از اعراب نداشته باشد.»

   در حال حاضر فروش خدمات اينترنتی از طريق شماره گيری -Dial Up- تقريبا در كشورهای توسعه يافته به دست فراموشی سپرده شده است و كاربران اينترنت عمدتا از طريق خط اينترنت (فيبر نوری) و يا روش‌های ديگر به اينترنت فقط در ايران و چند كشور خاورميانه مانند فلسطين رواج يافته است. در نتيجه اين روش فروش خدمات نمی‌تواند منطبق بر استانداردهای خاصی باشد. كما اينكه فروشندگان خدمات اينترنت بعضا حتی فاقد استانداردهای فنی نيز هستند.

اين كوچه بن بست

   ظرف چندماه گذشته بازار خدمات دسترسی به اينترنت با موجی از نگرانی و التهاب همراه بوده است. برخی از شركت‌های ISP متوسط و كوچك با تحمل خسارات سنگين مالی رفتن را برقرار ترجيح داده‌اند و آنهايی كه هنوز به تعطيلی كشيده نشده‌اند حال و روز چندان خوبی ندارند. بسياری از مديران ISPهای پايتخت نگران سرمايه‌گذاری و كار خود هستند.

   حسين شمس مدير يك شركت ISP علت سقوط بازار اينترنت ظرف چندماه گذشته را در نوسانات قوانين و مقررات، تصميم‌گيری‌ها و ركورد اقتصادی حاكم بر جامعه می‌داند. در عين حال می‌گويد: دليل شاخص آسيب‌پذير شدن شركت‌های ISP متوسط و كوچك، هزينه‌های سنگين و مسائل بعدی ناشی از توزيع كارت در سطح بازار است.
   وی می‌گويد: نمايندگان توزيع و فروش كارت‌های اينترنت و تلفن درصد عمده‌ای از مبلغ فروش كارت را برمی‌دارند و شركت‌های ISP هم چاره‌ای جز پذيرفتن آن ندارند.
   وی می‌افزايد: با توجه به هزينه‌های بالای يك شركت نسبت به نمايندگان فروش كارت سود عمده اين كار عايد فروشندگان می‌شود. شركت‌ها حتی در پاره‌ای از موارد زيان می‌دهند و در بهترين شرايط سود بسيار پايينی دريافت می‌كنند.

اعتبار سرگردان

   حميدرضا زارع كارشناس شبكه معتقد است خريد اكانت اينترنت از طريق كارت موجب می‌شود تا IP كاربران ناشناخته بماند و اصطلاحا Ip Valid نيستند. به همين جهت اين گروه از كاربران در محيط شبكه اينترنت از اعتبار كافی برای تعاملات تجاری و غيره برخوردار نيستند.
   اين نكته‌ای است كه برخی از صاحب نظران مسائل اينترنت بر آن تاكيد دارند. در حالی كه دكتر حسن امينی مدرس دانشگاه و مدير يك شركت اطلاع‌رسانی خلاف اين نظر را دارد. وی می‌گويد: خريد كارت اينترنت، عليرغم اين كه باعث ناشناخته ماندن IP كاربران می‌شود، اما اعتبار آنها به شركت سرويس‌دهنده‌ای است كه كارت را توليد كرده است.
   دكتر امينی می‌افزايد: در صورتی كه تخلفی در محيط اينترنت روی دهد و يا نياز به استعلام بيشتر در مورد يك IP مشخص وجود داشته باشد می‌توان از شركت سرويس دهنده مشخصات و خطوط تلفن كاربر را شناسايی و رديابی كرد.
   وی در عين حال می‌گويد: فرهنگ استفاده از اينترنت در كشور ما وجود ندارد و به همين جهت برخی از كاربران ايرانی دانسته يا ندانسته اعمالی را انجام می‌دهند كه در اين محيط عرف نيست